When I'm sixty four

Tôi tỉnh dậy lúc trời còn mờ sáng. Trước mặt là cả một cánh đồng còn im lìm trong sương sớm. Mùi lúa chín vảng vất, rất nhẹ và khẽ khàng, khiến cái mũi hỏng của tôi phải một lúc mới nhận ra. Chẳng có việc gì làm, tôi lại chui vào màn đánh thêm một giấc ngắn.

Tôi mở mắt trong ánh nắng rực rỡ của mùa hè. Thay vào tiếng côn trùng rả rích đêm qua là những lích chích của lũ chim sâu đang nhảy nhót trên mấy cây hoè dọc ngõ. Tôi nhìn ra phía cổng, nơi mấy ngọn hoa mướp vàng ươm dưới nắng mai đang rung rinh trước gió. Lớp sương rất mỏng của mùa hè Bắc Bộ đã tan hết, để lộ ra cả đồng lúa chín vàng rực. Nắng chan hoà khắp nơi. Và gió mát lành thổi qua mặt, mơn man trên cơ thể, như những giấc mơ đã rất lâu mới gặp lại.

***

Hôm qua, chuyến xe khách cuối cùng đổ bố con tôi xuống bến xe lúc trời đã tối. Cả thị trấn tối mò mò, chỉ vài ánh điện nhập nhoà hoà với ánh nến. Điện đã mất trước đó vài chục phút. Trên đường về nhà, tôi đi qua một đám ma. Im ắng, chỉ có tiếng người nói chuyện xì xào, không kèn không trống. Trong nhà, trên bàn thờ và trên cỗ quan tài, những cây nến đỏ phập phù leo lét, chiếu một thứ ánh sáng vàng ma quái, nhuộm thêm màu tang tóc cho chiếc quan tài màu đỏ. Ngoài cổng rạp, vài người đàn ông đang hồ hởi dong về một cái máy phát điện loại nhỏ. Một cứu tinh cho nhà có đám trước những ẩm ương của ngành điện.

***

Hai bố con bước vào khoảnh sân ngập ánh trăng trung tuần. Thứ ánh trăng không vằng vặc nhưng bàng bạc, lan ra mọi chỗ có thể, lấn át mọi thứ khi điện đã mất. Một thứ ánh sáng đẹp và thuần khiết, không bị xâm lấn bởi ánh đèn công nghiệp. Ông bà ra đón tận sân, thằng nhóc oà lên niềm vui lâu ngày mới gặp lại ông bà. Còn tôi vui, một phần vì tôi biết đêm nay sẽ có một đêm trăng đẹp. Niềm vui của tôi không còn như niềm vui con trẻ. Nó là một cái gì đó sâu thẳm bên trong, vẫn như mọi khi, chỉ ngồi lặng lẽ bên hiên nhà.

****

Cả nhà dọn bữa tối ngay ngoài hiên. Bữa cơm đạm bạc nhưng ngon miệng. Tôi cho rằng đây là một sự tiến bộ của hai ông bà. Không còn cảnh mổ gà rồi bày biện như mọi khi. Chỉ là tôm rang, trứng tráng, rau đay và mướp nấu cà da, ăn kèm với cà muối. Suốt bữa ăn, giữa những chuyện trò nho nhỏ là nỗi nhớ. Nỗi nhớ về người mẹ xấu số, người đã bỏ ba bố con tôi đi về thế giới bên kia đã hơn hai chục năm. Mâm cơm đạm bạc ngoài hiên có lẽ là một chất xúc tác tuyệt vời để tưởng nhớ bà. Nó giống như tôi đang ăn một phần ký ức của chính mình. Tôi ăn tuổi thơ tôi.

****

Sau bữa tối thì cũng đã muộn. Tôi bưng ra giành nước chè và bát điếu thuốc lào cho bố. Vẫn là cái bát điếu mà thời còn nhỏ tôi đã rửa cho ông không biết bao nhiêu lần ngoài bến sông. Cái bát sắt tráng men có vài chỗ đã vỡ, lộ ra những mảng đen như những vảy ốc. Cái bát điếu mà tôi nghĩ rằng, sau này khi sưu tập lại những kỷ vật của ông, nó phải là một phần không thể thiếu. Nó là một trong vài thứ lặt vặt khác mà tôi thực sự muốn thừa kế lại, từ ông.

****

Hai bố con ngồi trò chuyện rì rầm trong bóng tối, ngoài hiên, dưới tán cây nhãn. Thành ra bóng tối như tối thêm. Đèn trong nhà đã tắt hết. Trăng thì đã đi đâu mất. Thứ ánh sáng duy nhất là chấm đỏ của điếu thuốc lá tôi hút. Thỉnh thoảng ông rít thuốc lào. Ánh lửa hắt lên từ que đóm vạch những nét khắc khổ trên khuôn mặt ông. Trong thoáng chốc, tôi chợt thấy ông trong dáng ngồi và khuôn mặt, như một vị la hán gầy guộc nhưng thanh thản. Tôi thấy mừng. Ông kể ông đã lo xong những việc lớn. Gia phả dòng họ ông đã hoàn thành. Ông cũng đã lo xong mộ phần cho ông bà tổ tiên, và cả cho chính ông nữa. Bát họ ông "chơi" từ năm ngoái đã giúp ông lo xong cỗ quách cho bố ông, tức là ông nội tôi. Chỉ đợi đến cuối sang năm là sang cát, cũng là lúc ông hoàn thành nghĩa vụ làm con của mình. 

Ông năm nay đã bước sang tuổi sáu mươi tư. Ông tự hào vì mình vẫn còn uống được rượu, không nhiều, nhưng đều đặn. Và vẫn còn răng để gặm được xương, "chứ không như lão Giảng bên khu Hai, nhà giàu thế nhưng giờ phải uống rượu với cháo". Ông kể với một chút đắc ý. Ông cũng vui vì vẫn còn nhiều người gửi rượu cho vào các dịp lễ tết trong năm, "rượu gì cũng có". Tôi chợt nhớ giấc mơ thưở hai mươi của Paul McCartney trong bài "When I'm sixty four":

"When I get older losing my hair

Many years from now,

Will you still be sending me a valentine

Birthday greetings bottle of wine?"

Ông không biết bài hát này, cũng không biết Paul là ai. Tôi cũng không biết ông có điều ước nào tương tự thế hay không, nhưng ông bảo ông cảm thấy sướng vì giờ "chẳng phải làm gì", "suốt ngày ăn rồi ngồi nhìn cánh đồng". Ông tự trào cái cảnh ăn không ngồi rồi của mình như vậy. Cả hai bố con cùng cười.

Còn tôi, tôi muốn gì khi tôi sáu mươi tư tuổi nhỉ? Trong vô vàn những ước mơ thường nhật, vẫn phải có chỗ cho một ước mơ nhỏ nhoi: đến tuổi đó, tôi vẫn còn được trải chiếu, mắc màn ngủ ngoài hiên trong một đêm hè. Như đêm qua.